Published: Tue 28 February 2023
By Rianne van Rees
In Schrijven .
Een actie- en een romantiekverhaal verschillen veel van elkaar, niet alleen bij het lezen, maar ook bij het schrijven. In deze blogpost wil ik vertellen waarom het belangrijk is om het genre van je verhaal te weten en hoe dat je bij het schrijven kan helpen, ook als je nu nog denkt dat het kiezen van een genre je in je creativiteit zal beperken.
Toch maken veel schrijvers weinig gebruik van het concept genre, behalve als vlugge manier om hun verhaal te vertellen. Zeker fantasy- en sciencefictionschrijvers gaan vaak niet verder dan het labeltje 'fantasy' of 'sciencefiction' te gebruiken.
Definitie van genre
Er zijn meerdere manieren om verhalen in genres op te delen, maar de genres die je in de boekhandel tegenkomt zijn het bekendst: fantasy, YA, thrillers, enzovoort. Je weet haast gelijk waar de boeken staan die jou het meest aanspreken. Zo maakt een enkel woord aan een lezer duidelijk wat die kan verwachten van een verhaal.
Het genre heeft dus te maken met de verwachtingen van de lezer.
Een genre is een etiket dat duidelijk maakt wat een lezer of een publiek van een verhaal verwacht (Genre’s Five Leaf Clover, 2014 ).
En wanneer een lezer een boek koopt, hoort dat aan die verwachtingen te voldoen. Neem bijvoorbeeld een lezer die een detectiveboek heeft gekocht. Als in het eerste deel van het boek een sportwedstrijd beschreven wordt en er pas op pagina 300 een misdaad wordt gepleegd, legt de lezer het boek waarschijnlijk ongeïnteresseerd weg en maakt het niet uit hoe goed de sportwedstrijd beschreven werd. Het is simpelweg niet het verhaal dat de persoon wilde lezen.
Genre kan aan een schrijver duidelijk maken wat voor verhaal die schrijft en met welke verwachtingen die rekening moet houden. Als je rekening houdt met genre, kun je betere en specifiekere keuzes maken.
Story Grid's genre-klavertje vijf
Daarom wil ik de genre-indeling van Story Grid uitleggen. Boekhandelgenres zijn één manier om verhalen in genres onder te brengen, maar er zijn er natuurlijk meer ontwikkeld. Het doel van Story Grid's indeling is om een indeling te maken waar schrijvers iets aan hebben.
Het is gebaseerd op de theorie van McKee en El-Wakil dat een lezer vijf verwachtingen heeft van een verhaal (Story, 2014 ):
Lengte : hoe lang duurt het verhaal? Het kost tijd om het verhaal te lezen.Realiteit : hoe realistisch is het verhaal? Denk bijvoorbeeld aan het verschil tussen fantasy en een biografie.Stijl : wat voor vorm heeft het verhaal? Schrijf je een gedicht, een boek, een musical of nog iets anders?Structuur : welke structuur heeft het verhaal? Heeft het een of meerdere hoofdpersonen, worden er tijdsprongen gemaakt? Inhoud : waar gaat het verhaal over? Dit heeft meer overlap met boekhandelgenres en de gewoonlijke genre-indeling. Het draait om wat er in de kern op het spel staat in het verhaal.
Deze vijf verwachtingen zijn terug te zien in de vijf blaadjes van het genre-klavertje vijf (Genre's Five Leaf Clover, 2014 ). Dat is de manier waarop Story Grid hun genretheorie visualiseert. Het idee is dat je voor een verhaal van elk van de vijf blaadjes 1 genre kiest. Een resultaat kan bijvoorbeeld zijn: lang - fantasy - drama - oerplot - actie. Dat is het genre van de Odyssee van Homerus , maar ook van Lord of the Rings van Tolkien en veel andere fantasyverhalen waarin een held op avontuur gaat. De korte verhalen over Sherlock Holmes van Doyle hebben het genre: kort - realisme - drama - oerplot - misdaad. De film Schindler's list van Spielberg heeft het genre: lang - waargebeurd - film - oerplot - moraliteit.
Het inhoudsgenre vind ik het belangrijkste. De keuzes in de andere blaadjes zijn grotendeels de verpakking waarin een verhaal wordt gepresenteerd, het inhoudsgenre gaat over de kern van het verhaal. En als je je inhoudsgenre goed kent, weet je gelijk allemaal dingen die belangrijk zijn voor je verhaal.
Deze vijf typen genres zijn misschien wel het belangrijkst voor fantasy- en sciencefictionschrijvers. Fantasy is namelijk een realiteitsgenre, het zegt niet daadwerkelijk iets over de inhoud. Actie-, oorlogs-, liefdes- en misdaadverhalen zijn allemaal mogelijk binnen het fantasygenre, net als de rest van de inhoudsgenres. Dus als je echt wil weten wat voor verhaal je schrijft, is alleen het realiteitsgenre niet genoeg, je wilt ook het inhoudsgenre weten.
In een latere blogpost zal ik meer op de genres ingaan en ook mijn Nederlandse vertalingen van de genres geven. Voor nu is het idee van een inhoudsgenre genoeg, maar als je meer wilt weten kun je het Story Grid-boek van Shawn Coyne lezen of naar de site storygrid.com gaan. Een goed artikel is bijvoorbeeld Genre's five leaf clover , waar ik hier ook al af en toe naar verwezen heb.
Nut van genre kennen
Een genre maakt dus duidelijk wat de verwachtingen van de lezers zijn. Wat kun je daar precies mee? Ik ga drie concrete dingen op een rijtje zetten die je van je inhoudsgenre kunt leren: de waarde die op het spel staat, de onmisbare scènes en de conventies.
1. Waarde die op het spel staat
De inhoudsgenres draaien om een centrale waarde. Die zorgt voor de spanning in het verhaal. Actie gaat bijvoorbeeld om leven/dood, misdaad om rechtvaardigheid/onrechtvaardigheid en wereldbeeld om wetend/onwetend. Die waarde schiet van hogere naar lagere niveaus en weer terug door het verhaal heen, maar het verhaal werkt toe naar een kerngebeurtenis waarin duidelijk wordt wat de eindstand is.
Dus stel dat een schrijver een actieverhaal schrijft. Als veel scènes om liefde/haat draaien, dan is die schrijver waarschijnlijk aan het afdwalen. Als dat je overkomt, vraag je dan even af of je zo de kern van je verhaal niet afzwakt. Mogelijk is het verhaal van die schrijver sterker als die een aantal liefdesscènes schrapt en meer op de actiescènes focust.
2. Onmisbare scènes
Onmisbare scènes zijn de scènes die mensen verwachten te vinden in een verhaal van een bepaald genre (Conventions and Obligatory Moments for Genre, 2014 ). Als die scènes er niet zijn, zullen lezers weten dat er iets ontbreekt. Dit is misschien het beste uit te leggen met wat voorbeelden.
In het stukje over waarde noemde ik een kerngebeurtenis . Dit is zo'n onmisbare scène. Deze is in elk genre te vinden onder een andere naam. Held in de macht van de slechterik is de kerngebeurtenis van het actiegenre. Dit is de scène waar het verhaal naartoe werkt. Als het de held lukt om de slechterik te verslaan, slaat de waarde om naar leven, als de held faalt, eindigt het verhaal met de waarde dood. Een ander voorbeeld dat makkelijk voor te stellen is is een misdaadverhaal, daar is de kernscène de onthulling van de misdadiger . Stel je maar een detective voor die uiteenzet hoe en door wie de moord is gepleegd. Het mysterie waar het hele verhaal om draait wordt dan opgelost. Hiermee kan ik gelijk illustreren waarom het een onmisbare scène is. Als die kernscène ontbreekt in een detectiveverhaal, dan valt het hele verhaal in het water. Naast deze kernscène zijn er meer onmisbare scènes. Op storygrid.com is van elk inhoudsgenre een lijst onmisbare scènes te vinden, dat is een goed startpunt om te onderzoeken hoe het genre waarin je wilt schrijven werkt.
3. Conventies
Naast de waarde die op het spel staat en de onmisbare scènes zijn er ook conventies. Conventies zijn de kernmerken van een genre die in een verhaal te vinden zijn. Dit kunnen personages zijn, maar ook de setting of methodes om de plot vooruit te brengen. Een personagevoorbeeld is een mentor in een wereldbeeldverhaal, een settingvoorbeeld is de typische omgeving van een westernverhaal en een voorbeeld van methodes om de plot vooruit te brengen zijn valse aanwijzingen in een misdaadverhaal.
Schrijven met genre in gedachten
De kern van dit verhaal is dat het belangrijk is om als schrijver rekening te houden met het genre verhaal. Als je een beetje hebt met die conclusie, houd dan in gedachten dat lezers niet tegen dit soort verhaalelementen opkijken. Ze denken niet: "Zucht, daar hebben we weer een valse aanwijzing" of "een mentorfiguur". Nee, het zijn de redenen waarom ze het een leuk genre vinden.
Maar dat betekent niet dat je de invulling klakkeloos kan overnemen van een ander boek, want de kans is best redelijk dat lezers door zullen hebben dat het een gerecycelde conventie of onmisbare scène is. De verwachtingen van lezers compleet negeren werkt ook niet, want die zijn over zijn algemeen best logisch. Als je een heel verhaal naar een kerngebeurtenis toewerkt, kun je die niet opeens weglaten. De uitdaging is om dit soort verhaalelementen uit te voeren op een manier die bij jouw boek past en vernieuwend is, want dan is het ook leuk voor de lezer. Weten wat je genre is geeft je een kader om binnen te werken en een werkend verhaal te schrijven.